Meditatie H. Jozef

Meditatie: Jozef van Nazareth

De heilige Jozef vieren we op 19 maart en heel de maand maart wijden we aan hem toe.

Jozef was de wettelijk echtgenoot van Maria en voedstervader van Jezus. Maria heeft Jezus ontvangen van de heilige Geest tijdens haar verloving met Jozef. Omdat Maria al zwanger werd voordat zij samenleefden, kon Jozef haar aanklagen en volgens de joodse wet laten stenigen. Hij verkoos echter in stilte zich terug te trekken en haar niet in opspraak te brengen. In een droom werd hij verwittigd dat het kind in Maria’s schoot van de heilige Geest is en dat hij het kind “Jezus” moet noemen. Daarop wilde Jozef zich onverdeeld wijden aan de zorg voor moeder en Kind.

Omdat hij van het geslacht van David was, reisde hij met zijn hoogzwangere vrouw naar Bethlehem om zich te laten inschrijven, op bevel van Quirinus, de Romeinse bestuurder van het toenmalige Syrië. Daar werd Jezus geboren in de meest schamele omstandigheden. Er was geen plaats meer in de herberg en het jonge gezin moest zijn toevlucht zoeken bij de dieren in een stal.

De wrede en eerzuchtige koning Herodes vernam van de Magiërs uit het Oosten dat er in Bethlehem een Koning geboren was. Hij liet alle jongens van twee jaar en jonger aldaar vermoorden. Jozef werd van deze moordplannen tijdig in een droom verwittigd en vluchtte naar Egypte. Wanneer Herodes gestorven was, werd Jozef weer in een droom verwittigd dat hij kon terugkeren. Omdat Archelaus, de zoon van Herodes, van 4 vóór tot 6 na Christus heerste over Judea, Idumea en Samaria, wilde hij die streken vermijden en trok naar Nazareth in Galilea. Daar vestigde hij zich als timmerman.

Toen Jezus 12 jaar was, gingen Maria en Jozef mee op paasbedevaart naar Jeruzalem. Op de terugweg vonden ze nergens hun Kind meer. Na dagen zoeken, troffen ze Hem aan in de Tempel. Hierna maken de Evangelies geen melding meer van Jozef tenzij dat Jezus bekend stond als “de zoon van Jozef” en “de zoon van Maria”. Jozef werd nergens meer vernoemd, ook niet meer bij de veroordeling van Jezus, die stervend op het kruis Maria toevertrouwde aan de heilige Johannes, de geliefde leerling. Hierdoor wordt verondersteld dat Jozef al vroeg gestorven is.

De verering van de H. Jozef werd vooral bevorderd door de heilige mystica Birgitta van Zweden (+ 1373) en de Italiaanse volkspredikant, de heilige Bernardinus van Siena (+ 1444) en de heilige mystica Teresa van Avila (+1582). Het feest van de heilige Jozef werd definitief voor de Kerk op 19 maart voorgeschreven in het jaar 1621. Paus Pius IX (1846 – 1878) heeft hem in 1870 tot patroon van de Kerk verheven en ook tot de patroon van een zalige dood. We hebben alle reden om aan te nemen dat de heilige Jozef bij zijn sterven bijgestaan werd door Jezus en Maria.

Het gezin van Nazareth geldt als het model van het kleine christelijk gezin én van het grote gezin van de Kerk. Jozef heeft voor de materiële en geestelijke noden zorggedragen, alsook voor de bescherming. Hij heeft mee gezorgd voor de vrome, joodse en religieuze opvoeding van Jezus. De heilige Jozef is ook de patroon van de arbeid. Met zijn handen heeft hij gezorgd voor het brood voor zijn gezin, terwijl Jezus het Brood van eeuwige leven zal geven. Hij voorzag in het onderhoud van het gezin. In onze nood kunnen we beroep doen op zijn voorspraak. De woorden die de Farao van Egypte tot zijn volk zegt wanneer hij de aartsvader Jozef als hoogste van het land na hem verhief, gelden ook voor Jozef van Nazareth: “Ga maar naar Jozef en doe wat hij u zeggen zal” (Genesis 41, 55). Deze woorden zal Maria zeggen tot de bedienden op de bruiloft van Kana met betrekking tot Jezus: “Doe maar wat Hij u zeggen zal” (Johannes 2, 5).

De heilige Jozef is op bijzondere wijze de patroon van het innerlijk leven, het gebed en de stilte. In de moeilijkste ogenblikken van zijn leven, heeft Jozef geen raadgevingen gezocht bij mensen. Er is geen sprake van enige gedachtewisseling of discussie met anderen. Zowel Maria als Jozef zijn zuiver gericht op Gods plan en worden door Hem geleid. Jozef kreeg van God het licht langs dromen en hij heeft zonder aarzelen volgens deze ingevingen gehandeld. Dit waren geen zelfverzonnen wensdromen. Het waren goddelijke ingevingen aan iemand die alleen maar Gods eer zoekt. Zo wist hij dat zijn verloofde Maria een goddelijk Kind droeg.

Hierdoor kon hij ook vluchten voor de moordplannen van Herodes en na diens dood terugkeren. Daarom is de heilige Jozef de patroon van hen die de ingevingen van de heilige Geest verwachten en ook willen volgen. Tenslotte is de heilige Jozef ook de patroon van de stilte en de contemplatie. De Evangelies hebben geen enkel woord van hem bewaard, tenzij impliciet het woord Jezus. In zijn eerste droom verneemt hij over Maria: “Zij zal een Zoon ter wereld brengen, die gij Jezus moet noemen…” (Mattheus 1, 21).

Jozef wordt door Matteüs 1, 19 de “rechtvaardige” genoemd (Grieks: dikaios). We verstaan dit in de zin van het Hebreeuwse ”tsadiq” (Frans: le juste). Het is iemand die zijn energie niet verspilt aan allerlei afleidingen, maar al zijn krachten wijdt, juist aan hetgeen hij moet doen, tot eer van God en tot heil van de mensen die aan hem zijn toevertrouwd. Hij is het beeld van eerlijke, bescheiden rechtschapenheid, echte mannelijkheid en trouwe vaderschap.

Almachtige eeuwige God, bij de menswording van uw Zoon hebt Gij aan de heilige Jozef de allereerste zorg voor dit mysterie toevertrouwd. Wij vragen dat ook de Kerk bezorgd blijft om de vervulling van dit heil dat zij bewaart en dat haar gegeven is door Christus onze Heer, die met U leeft en heerst in de eeuwen der eeuwen. Amen.

door Pater Daniel Maes